Hoe gaan organisaties om met een noodsituatie ?
De recente aardbeving in Turkije en Syrië heeft een enorm verlies aan mensenlevens veroorzaakt en veel organisaties zoals Caritas International en Karama Solidarity hebben snel gereageerd en steun verleend aan de getroffen bevolking. Tegelijkertijd organiseerden zij inzamelingsacties om deze noodhulp te financieren. Om te begrijpen hoe noodhulp wordt georganiseerd, interviewden we Gilles Cnockaert, directeur communicatie en fondsenwerving bij Caritas International en Julien Carr, projectmanager Zuid, samen met Naziha Ben Allal, communicatie verantwoordelijke bij Karama Solidarity.
Op maandag 6 februari hoort u het verschrikkelijke nieuws van de aardbeving, wat zijn de eerste stappen die u neemt?
Caritas : "Wat belangrijk is om te weten, is dat we in een wereldwijd netwerk met Caritas werken in ongeveer 162 landen. We zijn dus begonnen met het contacteren van onze lokale partner.
In dit geval hoorden we dat de kantoren van Caritas verwoest waren, maar dat onze medewerkers veilig waren. We moeten dan beoordelen of Caritas Syrië en Turkije hulp kunnen bieden. Aangezien het antwoord in dit geval ja was, zullen zij de behoeften en de zwaarst getroffen mensen gaan bepalen. We maken dan 50.000 euro vrij uit ons noodfonds om hen in staat te stellen de eerste inspanningen te leveren. Daarna gaan we nadenken over hoe we de vrijgevigheid van het publiek gaan solliciteren. In dit geval hebben we ook contact opgenomen met de partners van het 12-12 consortium, dat zijn zeven organisaties die een bepaald netwerk hebben."
Hoe beoordeelt u de financiële behoeften ?
Caritas: "Voor ons is het belangrijkste om eerst de meest kwetsbare mensen te ondersteunen. Eerst moeten we de behoeften vaststellen van mensen in gebieden waar geen hulp is georganiseerd. Dan krijgen we een overzicht en wordt alles gebundeld in een noodoproep. Dat is een evaluatieprogramma van het aantal gezinnen dat onze lokale partners in de verschillende gebieden kunnen helpen en het interventiebudget dat daarvoor nodig is. Zodra deze informatie via ons coördinatiecentrum in Rome op papier is gezet, bekijken de verschillende Caritas-organisaties wat zij van hulp kunnen bieden. Elke partner die aan fondsenwerving heeft gedaan, zal een deel van de nodige middelen inbrengen. Zo kan de partner ter plaatse zich op zijn activiteiten focussen."
Hoe helpt u de slachtoffers van de ramp met het ingezamelde geld?
Karama : "Wij weten heel goed dat er bij dit soort rampen een grote vrijgevigheid is die vanaf het begin tot uiting komt en dat de behoeften over een zeer lange periode zullen worden gespreid, omdat wat verwoest is opnieuw moet worden opgebouwd. De ingezamelde middelen zullen zowel voor de noodfase als voor het herstel en de wederopbouw worden gebruikt. Voor de noodfase hebben wij rechtstreeks ongeveer 45.000 euro uitgetrokken voor de distributie van voedselpakketten, hygiënekits, dekens en water om ziekten en epidemieën te voorkomen. We staan momenteel in contact met onze partners ter plaatse om de beste opvangoplossingen te vinden."
Vindt u het moeilijk om in contact te komen met uw partners tijdens noodsituaties?
Caritas : "Er waren stroomonderbrekingen en netwerkstoringen, wat de communicatie bemoeilijkte. We hebben ook een wereldwijd intranet waarmee informatie kan worden gecentraliseerd en vervolgens gedeeld. Zo kunnen de programmamedewerkers de operaties volgen en de campagnes voeden met getuigenissen om de fondsenwerving in te zetten."
Karama : "Voor de aardbeving waren we eerst in contact met onze kantoren in Engeland, waarmee we een actie hebben opgezet. Vervolgens zijn 3 van onze collega's ter plaatse geweest om te zien hoe ze te werk gaan, toezicht te houden en getuigenissen te verzamelen om door te geven aan onze donateurs."
Wat zijn volgens u de belangrijkste elementen om zo snel mogelijk te reageren op een noodsituatie ter plaatse en vanuit het oogpunt van fondsenwerving?
Caritas : "Je moet operationeel voorbereid zijn, dus je moet de garantie hebben dat je fondsen werft die de belofte aan de donateurs kunnen nakomen. Maar wees ook voorbereid op onze campagnes en financiële regelingen hier. Voor ons is het heel belangrijk om onze donateurs te bedanken en het effect van hun donatie te laten zien. We hebben belangrijke momenten zoals het jaarverslag, het versturen van belastingcertificaten of de balansen die we online maken waarmee we dit vertrouwen kunnen waarmaken."
Hoe bereik je donateurs op een snelle en efficiënte manier?
Caritas : "Het belangrijkste is de combinatie van verschillende kanalen. Met donateurs die Caritas International nog niet kennen, zullen we meer via de media of online communiceren, terwijl donateurs die Caritas goed kennen de voorkeur zullen geven aan papieren oproepen. Herhaling is nodig. Door dezelfde informatie verschillende keren te zien, zal de respons toenemen."
Karama : "We doen vooral oproepen voor donaties via digitale kanalen (sociale netwerken Facebook en Instagram), omdat dat de snelste manier is om in contact te komen met onze donateurs. We komen ook in contact met onze donateurs via WhatsApp. Daar kunnen we het laatste nieuws uitzenden, zoals het SOS voor de aardbeving in Syrië en Turkije. Op onze website maken we een specifieke pagina aan die betrekking heeft op de noodsituatie. Later versturen we ook een nieuwsbrief."
Wat was het effect van de radiocampagne "People help the people" op initiatief van de 12.12?
Caritas : "Het was de eerste keer in een lange tijd dat we een gezamenlijke Franstalige/Nederlandstalige media-operatie hadden. Die dag waren al onze persvoorlichters en collega's op de radio om uit te leggen wie we zijn, wat we doen, wat we nodig hebben en om onze donateurs te bedanken. Het lied was de rode draad doorheen de dag. Zulke momenten laten een blijvende indruk achter. Die dag werd bijna 1,8 miljoen euro opgehaald."
Lukt het je altijd om aan de nodige fondsen te komen?
Caritas : "In een geval als de aardbevingen halen we vrij snel substantiële middelen op, maar er zijn ook veel verwaarloosde crisissen. Noodsituaties waarbij we niet genoeg geld inzamelen of waarbij we moeten besluiten om minder gebieden te helpen. Opvallende crises zijn vaak een rookgordijn voor andere noodsituaties. Onze rol is ook om de crisissen die minder media-aandacht krijgen, niet te verwaarlozen. Zoals Jemen, waar al jaren een humanitaire situatie heerst. Het is erg moeilijk geweest om de nodige fondsen te werven. In deze situatie konden we net meedoen met ons noodfonds en de paar giften van onze donateurs."
De noodsituatie maakt snelle fondsenwerving mogelijk, hoe zit het met de wederopbouw?
Caritas : "Wij zijn een van de weinige organisaties in België die noodhulp, rehabilitatie en ontwikkeling combineren. In Haïti wisten we bijvoorbeeld dat ons beperken tot noodhulp absurd zou zijn omdat er veel meer structurele problemen waren. In het geval van voedselproductie bijvoorbeeld, door boeren te helpen bij een duurzame voedselproductie in de buitenwijken van Port-au-Prince."
Wat ziet u als de grootste uitdaging in een noodsituatie zoals een natuurramp of een grote crisis?
Karama : "Over het algemeen is coördinatie tussen organisaties het lastigst. Het feit dat iedereen gecoördineerd en relevant ingrijpt. We boeken vooruitgang, want lang geleden was het nog erger nu beheren de Verenigde Naties de coördinatie."
Foto's: ©Caritas