Een kleine terugblik op de vrijgevigheid in 2023

Het totale bedrag aan uitgegeven belastingcertificaten in 2023 (inkomstenjaar) bedroeg €522,9 miljoen, wat een lichte stijging van 1,23% betekent ten opzichte van 2022 (inkomstenjaar). Particulieren droegen het meest bij aan de stijging van de vrijgevigheid in 2023.

Deze stijging is te danken aan een stijging van 2,6% in de vrijgevigheid van particulieren en wordt beïnvloed door de daling van bedrijfsdonaties (-2 %).

Het bedrag van de afgegeven attesten in 2023 kwam voor 72 % van particulieren. Zij gaven 9,5 miljoen euro meer dan in 2022. Bedrijven daarentegen gaven 3 miljoen euro minder dan in 2022.

Opmerkelijk is dat na de grote toename in vrijgevigheid in 2020*, de vrijgevigheid op een hoog niveau is gebleven ondanks het feit dat het percentage van de belastingvermindering vanaf 2021 weer is gedaald naar 45%.

* Ter herinnering: in 2020 is het belastingverlagingspercentage van 45% verhoogd naar 60% voor schenkingen van meer dan €40 die in 2020 worden gedaan en het maximale bedrag aan schenkingen waarvoor een belastingverlaging kan worden toegekend, is verhoogd naar 20% van het totale netto-inkomen van de belastingbetaler voor schenkingen die in 2020 worden gedaan door particulieren. 

De inflatie in 2023 is veel lager dan in 2022 en bedroeg 2.3% in 2023

*Bronnen: Jaarverslag van het Prijzenobservatorium, FOD Economie en website van statista 

Hoewel de inflatie een impact kan hebben op de giften van de Belgen, moet er ook rekening mee worden gehouden bij de analyse van de vrijgevigheid in een bepaald jaar en de trend op lange of middellange termijn. Het is ook belangrijk om er rekening mee te houden vanuit het standpunt van organisaties, omdat inflatie de kosten van hun sociale acties en de behoeften van hun begunstigden beïnvloedt.

De totale inflatie gemeten op basis van de geharmoniseerde consumentenprijsindex (HICP) bedroeg 2,3% in België. Dit betekent een duidelijke vertraging van de inflatie ten opzichte van 2022 (10,33%). Deze daling van de algemene inflatie kan worden verklaard door de sterke daling van de energieprijzen. Anderzijds zijn de prijzen van voedingsproducten, diensten en industriële goederen in 2023 blijven stijgen.

In 2023 zal de stijging van de vrijgevigheid het effect van de inflatie niet compenseren. Daar staat tegenover dat, ondanks de hoge inflatie in de afgelopen jaren, de generositeit over een periode van 5 jaar (tussen 2019 en 2023) de cumulatieve inflatie meer dan compenseert. Het totale bedrag aan uitgegeven belastingcertificaten in 2023 (522,94 miljoen euro) is 40,2% hoger dan in 2019 (373 miljoen euro). Dit percentage is hoger dan de cumulatieve inflatie over deze periode.

Met andere woorden: in lopende euro's is de stijging van de vrijgevigheid tussen 2019 en 2023 40,2% en in constante euro's (gebaseerd op 2019) 18,3%. En het zijn de bedrijven die de grootste bijdrage leveren aan deze stijgingen.

Het aantal certificaten dat is uitgegeven aan bedrijven is terug op hetzelfde niveau als in de jaren voorafgaand aan 2022, dat een atypisch jaar was wat betreft het aantal certificaten dat is uitgegeven aan bedrijven*.

Zoals de grafiek hiernaast laat zien, is het aantal certificaten dat in 2023 is uitgegeven ook vrijwel gelijk gebleven ten opzichte van 2022, dankzij de toename van het aantal certificaten dat aan particulieren is uitgegeven.

Het is interessant om deze cijfers te vergelijken met het aantal erkende organisaties:
In 2023 waren er 2.660 erkende organisaties. Dit is een stijging van 2,3% ten opzichte van 2022. Het aantal erkende instanties stijgt gestaag sinds 2019, toen er 2.329 waren.

*In 2022 werden 181.248 certificaten afgegeven aan bedrijven, tegenover 73.581 in 2021. 

Het gemiddelde bedrag per certificaat is gestegen van 139,2 euro in 2019 naar 153,4 euro in 2023 voor particulieren en van 1.275 euro in 2019 naar 1.868 euro in 2023 voor bedrijven. 

We zien hier ook dat de stijging van het gemiddelde bedrag aanhoudt na de sprong in 2020.

• In 2023, ondanks de aanhoudende inflatie, dalende koopkracht en een moeilijke internationale context, heeft de vrijgevigheid van het Belgische volk blijk gegeven van een grote veerkracht. 
• Het is dankzij de toename van de vrijgevigheid van individuen dat de cijfers voor vrijgevigheid in 2023 zijn gestegen ten opzichte van 2022.
• 2020 blijft een belangrijk jaar. Dat jaar steeg de vrijgevigheid meer dan aanzienlijk. De vrijgevigheid daalde vervolgens niet terug naar het niveau van 2019 en bleef boven de 500 miljoen euro. De vraag is of dit nog steeds een gevolg is van de verhoging van het percentage van de belastingverlaging in 2020.